GPSR – General Product Safety Regulations
Pod tym zgrabnym skrótem kryją się nowe przepisy dla e-commerce oraz sklepów stacjonarnych, wprowadzone na mocy Rozporządzenia PE i Rady (UE) 2023/988 z dn. 10 maja 2023 r.
Jaki jest cel rozporządzenia?
W ramach rozporządzenia zadbano o ujednolicenie przepisów dotyczących – między innymi – oznaczeń produktów, i to niezależnie od miejsca, w którym klienci dokonują zakupów. Chodzi o to, by konsumenci otrzymywali dokładnie taki sam zestaw informacji dotyczących produktu podczas zakupów w sieci, jak w sklepie stacjonarnym.
Kto musi stosować się do nowych regulacji?
Przepisy GPSR obejmują:
- producentów produktów należących do wybranych kategorii,
- importerów ww.,
- sprzedawców detalicznych,
- sklepy stacjonarne,
- sklepy internetowe (w tym także osadzone na platformach sprzedażowych),
- dostawcy internetowych platform handlowych.
Obowiązki dystrybutorów – czyli Twojego sklepu
Wszystkie najistotniejsze obowiązki dystrybutorów wyszczególnione są w Artykule 12 Rozporządzenia 2023/988. Składają się na nie cztery punkty.
Punkt pierwszy
Dystrybutorzy mają obowiązek weryfikować, czy producent i/lub importer spełnił wymagania określone w art. 9 ust. 5-7 (producent) oraz art. 11 ust. 3-4 (importer) Rozporządzenia. Chodzi o:
- opatrzenie produktów oznaczeniami umożliwiającymi identyfikację,
- udostępnienie wymaganych danych kontaktowych producenta,
- dołączenie jasnych instrukcji na temat bezpieczeństwa.
Punkt drugi
Dystrybutorzy muszą zadbać o to, by w czasie, gdy są odpowiedzialni za produkt, jego warunki przechowywania i transportu odpowiadały wymaganiom określonym w art. 5 (a co za tym idzie także art. 6) Rozporządzenia oraz były zgodne z wymaganiami określonymi w art. 9 ust. 5-7 i art. 11 ust. 3-4.
Punkt trzeci
Jeżeli dystrybutor stwierdzi niezgodność produktu, który ma zamiar wprowadzić na rynek, z wymienionymi wcześniej wymaganiami, powinien wstrzymać udostępnienie tego produktu na rynku, dopóki nie zostaną one spełnione.
Punkt czwarty
Jeżeli dystrybutor stwierdzi, że produkt, który już został udostępniony przez niego na rynku, jest niebezpieczny lub niezgodny z ww. wymaganiami, powinien on:
- poinformować o zaistniałych okolicznościach producenta lub importera,
- zadbać o podjęcie środków naprawczych mających na celu doprowadzenie produktu do stanu zgodności z wymaganiami, w tym także – w sytuacjach uzasadnionych – wycofanie produktu z obrotu oraz odzyskanie go od konsumentów, którym został już udostępniony.
- zadbać, by o zaistniałej sytuacji poinformowano organy nadzoru rynku państw członkowskich, w których produkt udostępniono na rynku. Informację należy przekazać, korzystając z portalu Safety Business Gateway.
Opisane punkty w warunkach e-commerce realizuje się na przykład poprzez udostępnienie wymaganych informacji dotyczących produktu w odpowiedniej karcie produktu – po to, by umożliwić wszystkim klientom dostęp do kompletu danych z poziomu sklepu.
Jakie informacje powinny znaleźć się w opisie produktu?
Poza standardowymi danymi, takimi jak nazwa, oznaczenie czy numer produktu, w każdej karcie produktu należy umieścić poniższe informacje:
Dane producenta
Dane obejmują adres korespondencyjny, adres e-mail, numer telefonu (jeśli dostępny). W sytuacji, w której producent nie prowadzi działalności w Unii Europejskiej, konieczne jest podanie danych osoby lub podmiotu odpowiedzialnego na terenie UE. W uzasadnionych przypadkach dopuszczalne jest umieszczenie w ramach tego punktu danych importera (zamiast danych producenta).
Oznaczenia dotyczące bezpieczeństwa produktu
Informacje o przyznanych atestach, uzyskanych certyfikatach oraz wszelkiego rodzaju ostrzeżenia dotyczące bezpieczeństwa w formie czytelnych komunikatów. Chodzi o zamieszczenie kluczowych informacji, które znajdują się także na opakowaniu produktu lub w załączonych do produktu dokumentach.
Dokumentacja
Z poziomu karty produktu w sklepie internetowym od 13 grudnia 2024 r. muszą być dostępne także dokumenty do pobrania – instrukcje, karty gwarancyjne itd.
Ważne!
Zapisy rozporządzenia GPSR należy stosować do produktów niezależnie od ich stanu. Sklepy powinny więc zadbać o odpowiednie opisanie zarówno produktów fabrycznie nowych, jak i używanych, powystawowych czy odnowionych.
Nie stosujesz się do przepisów GPSR? Będą konsekwencje
Wraz z przyjęciem Rozporządzenia 2023/988 państwa członkowskie UE otrzymały obowiązek dostosowania swojego prawa w taki sposób, by móc zapewnić egzekwowanie nowych przepisów. Instrumentem, który ma to zapewnić, są m.in. kary pieniężne dla podmiotów zaniedbujących nowe obowiązki.
W Polsce procedowany jest projekt nowelizacji ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów. Obecnie (stan na 27.03.2025 r.) projekt rozpatruje Komitet do spraw Europejskich. W projekcie znalazło się miejsce na kary pieniężne w wysokości od 40 000 zł do 1 000 000 zł.
EAA – European Accessibility Act
Europejski Akt o Dostępności to dyrektywa, której celem jest ujednolicenie wymagań dotyczących dostępności produktów cyfrowych w Unii Europejskiej. EAA wprowadza nowe przepisy dla e-commerce (ale także dla pozostałych branż i modeli sprzedażowych) po to, by dostosować produkty i usługi do potrzeb osób z niepełnosprawnościami na terenie całej UE.
Ważne!
Postanowienia EAA wchodzą w życie 28 czerwca 2025 roku.
Kogo obowiązują nowe przepisy?
Europejski Akt o Dostępności obejmuje między innymi:
- producentów produktów objętych dyrektywą,
- importerów wprowadzających na rynek UE produkty pochodzące spoza Unii,
- dystrybutorów produktów objętych dyrektywą,
- usługodawców usług objętych dyrektywą.
Ważne!
Autorzy dokumentu przewidzieli istotny wyjątek – mikroprzedsiębiorcy, którzy zatrudniają mniej niż 10 osób (w tym także osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą), nie są objęci postanowieniami dyrektywy EAA.
Produkty i usługi objęte EAA
Dyrektywa nie obejmuje wszystkich produktów i usług. W początkowym okresie jej obowiązywania należy uwzględnić jedynie wyszczególnione kategorie produktów i usług, uznane za niezbędne dla obywateli Unii Europejskiej.
Kategorie produktów objętych Europejskim Aktem o Dostępności
- systemy sprzętu komputerowego (w tym komputery osobiste, komputery stacjonarne, laptopy smartfony, tablety) i systemy operacyjne (art. 2 pkt 1a Dyrektywy),
- terminale płatnicze – w tym urządzenia, oprogramowanie oraz terminale samoobsługowe z uwzględnieniem wyjątków (art. 2 pkt 1b),
- konsumenckie urządzenia końcowe umożliwiające uzyskiwanie dostępu do usług łączności elektronicznej – w tym routery i modemy (art. 2 pkt 1c-d),
- czytniki e-booków (art. 2 pkt 1e).
Kategorie usług objętych Europejskim Aktem o Dostępności
- usługi łączności elektronicznej (art. 2 pkt 2a Dyrektywy),
- usługi umożliwiające dostęp do audiowizualnych usług medialnych – strony internetowe, aplikacje internetowe, aplikacje do pobrania, usługi oparte na urządzeniach mobilnych, odtwarzacze multimedialne, usługi w zakresie telewizji hybrydowej (art. 2 pkt 2b),
- udzielanie informacji o usługach transportowych (art. 2 pkt 2c),
- usługi bankowości detalicznej (art. 2 pkt 2d),
- książki elektroniczne (art. 2 pkt 2e),
- usługi handlu elektronicznego (art. 2 pkt 2f).
EAA a polskie prawo
W polskim porządku prawnym pojawiła się Ustawa z dn. 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze. To właśnie ten dokument reguluje kwestię dostępności na podstawie omawianej Dyrektywy 2019/882 z dn. 17 kwietnia 2019 r.
Obowiązki wynikające z Europejskiego Aktu o Dostępności
Z tzw. Ustawy o dostępności wynikają nowe przepisy dla e-commerce. Wśród nich znajdziemy:
- konieczność przygotowywania i publikowania opisów tekstowych dla obrazów, takich jak zdjęcia produktów (alternatywne opisy tekstowe),
- obowiązek udostępnienia możliwości nawigowania po stronie sklepu z wykorzystaniem klawiatury,
- konieczność dostosowania stron internetowych do funkcjonowania na różnych urządzeniach,
- wymóg zastosowania znormalizowanych zasad dot. kontrastu tekstu i tła.
To nie koniec obowiązków. W ramach nowych przepisów konieczne jest także:
- dostosowanie aplikacji mobilnych do wykorzystywania z czytnikami ekranu (urządzeniami odczytującymi treść z ekranów na głos) oraz ich dostosowanie do potrzeb osób z niepełnosprawnościami,
- udostępnienie możliwości komunikacji na wszelkie możliwe sposoby, w tym czaty głosowe i tekstowe,
- udostępnienie konsumentom dokumentacji, w tym instrukcji obsługi produktów, kart gwarancyjnych czy regulaminów,
- dostosowanie ww. do wykorzystania z technologiami wspomagającymi (takimi jak wspomniane czytniki ekranu),
- stałe monitorowanie zasobów z uwzględnieniem dostępności i zgodności z wymogami EAA oraz wprowadzanie poprawek na bieżąco,
- organizowanie szkoleń z zakresu dostępności dla personelu odpowiedzialnego za obsługę platform sprzedażowych.
WCAG – Web Content Accessibility Guidelines
Europejski Akt o Dostępności wynika w dużej mierze z zasad zebranych w WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) w wersji 2.1 (choć obecnie – stan na 27 marca 2025 – najnowsza jest wersja 2.2).
Filary WCAG
Wytyczne dotyczące treści internetowych opierają się na czterech filarach:
- postrzegalność – treści należy projektować tak, by można było je rozumieć dzięki zmysłowi wzroku i słuchu,
- funkcjonalność – elementy interfejsu należy zaplanować tak, by móc obsłużyć je za pomocą klawiatury,
- zrozumiałość – naczelną zasadą tworzenia treści powinna być możliwość łatwego przyswajania ich,
- solidność – treści, elementy interfejsu i mechanizmy nawigacyjne powinny być kompatybilne z technologiami wspomagającymi.
Co czeka e-commerce w przyszłości?
Powyżej opisane zmiany to wszystkie najważniejsze, które nastąpiły bądź nastąpią w 2025 roku. To jednak nie oznacza, że właściciele sklepów internetowych będą mogli w przyszłym roku odpocząć od nowych rozwiązań i regulacji prawnych. Przeciwnie – szereg zmian jest już zaplanowanych i mają wejść w życie w 2026.
EGD, ESPR, DPP i jak się w tym wszystkim odnaleźć?
Niełatwo rozeznać się we wszystkich obowiązujących skrótowcach, dlatego postaramy się przybliżyć ich znaczenie tak przejrzyście, jak tylko się da.
EGD – European Green Deal (EZŁ – Europejski Zielony Ład)
Nowe przepisy dla e-commerce wiążą się także ze stopniowym wdrażaniem Europejskiego Zielonego Ładu, czyli długofalowej strategii, której realizacja ma sprawić, że do 2050 roku kraje Unii Europejskiej będą neutralne klimatycznie.
ESPR – Ecodesign for Sustainable Products Regulation
Jednym z dokumentów towarzyszących EZŁ jest Rozporządzenie PE i Rady (UE) 2024/1781 z dn. 13 czerwca 2024 w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów (to jego skrócona nazwa). Dla wygody będziemy posługiwać się szeroko przyjętym skrótem ESPR.
Rozporządzenie to weszło w życie w lipcu 2024 roku, ale realizacja części jego postanowień została rozłożona w czasie. Celem ESPR jest dostosowanie produktów do wymogów gospodarki neutralnej klimatycznie, zmniejszenie ilości produkowanych odpadów oraz ustalenie nowych norm dotyczących zrównoważonego rozwoju.
DPP – Digital Product Passport (CPP – Cyfrowy Paszport Produktu)
Za ideą DPP stoi przekazanie konsumentom możliwości dokonania świadomego wyboru. To cyfrowy dokument, w którym każdy klient będzie mógł znaleźć podstawowe informacje dotyczące produktów przed ich zakupem. Jakie to informacje?
- wykorzystane materiały,
- kraj/region pochodzenia,
- wpływ na środowisko,
- wytyczne dotyczące utylizacji i recyklingu,
- certyfikaty bezpieczeństwa i zgodność z obowiązującymi normami,
- skład produktu.
Kiedy Cyfrowy Paszport Produktu stanie się obowiązkowy? W 2026 roku dla części produktów, takich jak baterie, tekstylia czy elektronika. Z czasem należy spodziewać się rozszerzenia kategorii produktów objętych cyfrowym paszportem.
Podsumowanie
Już od tego roku należy pamiętać o zapisach General Product Safety Regulations oraz Europejskiego Aktu o Dostępności. W 2026 dojdą do tego regulacje związane z Cyfrowym Paszportem Produktu. To – w chwili obecnej – trzy najważniejsze akty prawne w kontekście zmian obowiązujących przedsiębiorców funkcjonujących w obszarze handlu internetowego.
Warto mieć jednak na uwadze, że niemal w każdym roku pojawiają się nowe przepisy dla e-commerce. Nie ma więc co czekać na ostatni moment – im szybciej przygotujesz się na zmiany, tym łatwiej dostosujesz swoją firmę do działania w nowej rzeczywistości i nie zaskoczy Cię kolejna lista zmian.
